Anne adayları sıklıkla bazı sorunlar nedeniyle ilaç kullanımı ile karşı karşıya gelir. Bazı anne adayları her türlü ilaç kullanımından uzak durmak ister.
Bazı anne adayları her derdine bir ilaçla çare arar. Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Op. Dr. Hüseyin Mutlu, “Diğer bir konu hamile olduğunu anlamadan kullanılan ilaçlardır. Bu ilaçları kullanırken hamileliğin ortaya çıkması ile yeni doğacak bebekte ilaçların yapabileceği potansiyel sorunlar ailenin aklını sürekli kurcalamaktadır. “
Hamilelik Öncesinde İlaç Kullanımının Ne Gibi Riskleri Vardır?
Hamilelik için karar vermiş olan bir anne adayının hazırlığı esnasında, var olan bir hastalığın ve sürekli kullanılan ilacın sorgulanması önemlidir.
Örneğin depresyon tedavisi gören bir kadının bu ilaçları kullanırken hamile kalması bebeğin önemli risklerle karşı karşıya kalmasına neden olur. İlacın hemen kesilmesi çözüm değildir.
Çünkü annenin tedavisine ara verildiğinde depresyon bazen daha da ağırlaşırak tedavisi zorlaşır. Bu nedenle hamilelikte ilaç kullanımı çok ciddi bir konudur. Kesinlikle aileler doğru bir şekilde bilgilendirilerek, doğru yönlendirilmelidir.
İlaçların Risklerine Göre Sınıfları nelerdir?
Hamilelikte ilaçların bebek üzerine etkileri ile ilgili bir sınıflama vardır. Bu sınıflama, yapılan çalışmalar, yayınlar doğrultusunda yapılmaktadır. Hamilelikte ilaç kullanımı ile ilgili karar verirken bu sınıflamayı göz önüne almaktayız.
Ne yazık ki yeni ilaçlar ile yeterli çalışma olmadığından bazen karar verirken ilaçların bulunduğu grup göz önüne alınarak karar verilir. Amerika da FDA (Food and Drug Adminstration) tarafından yapılan sınıflamada ilaçlar A ,B, C, D ve X gruplarına ayrılmıştır. A sınıfındaki ilaçlar en emniyetli olanlardır ve X grubuna girenler ise kesinlikle bebeğe zarar verir ve kullanılmamalıdır.
A grubuna giren ilaçlar, hamile kadınlarda kontrollü çalışmalar sonucunda ilk 3 ay ve sonraki aylarda bebekte zarar vermediği kanıtlanmış ilaçlardır.
B grubundaki ilaçlar, hayvan deneylerinde anne karnındaki cenine zarar vermediği gösterilen ilaçlardır. Fakat kadınlarda kontrollü bir çalışma yapılmamış olmasına rağmen bebeğe zarar vermediği kabul edilen ilaçlardır.
C grubundaki ilaçlar, hayvan deneylerinde cenin üzerine bazı zararlar verdiği tespit edilen ilaçlardır veya hayvansal deneyler yapılmamış olan ilaç grubudur. İnsanlarda ise bebek üzerine yan etkileri gösterilmemiştir.
C grubuna giren ilaçların hamilelikte kullanımı, ancak elde edilecek fayda zarardan daha büyükse kullanılabilir. D grubuna giren ilaçlarda hamilelikte zarar verme olasılığı yüksektir. Bu gruptaki ilaçlar ancak daha az zararı olan ilaç yoksa ve anne hayatını tehdit eden bir durum varsa kullanılabilir.
X grubuna giren ilaçların anne karnındaki cenine kesinlikle bazı sakatlıklara neden olan ilaçlardır. Hamilelikte ve hamilelik olasılığında kullanılması yasak olan ilaçlardır.
İlaç Kullanımında En Riskli Dönemler Hangileridir?
Anne karnındaki bebeğin ilaçlara ve diğer maddelere maruz kaldığında en duyarlı olduğu dönem döllenmeden sonraki 21 güne başlar.
Organ oluşumu dönemi olan bu dönem yaklaşık 8 hafta yani 56 gün kadar devam eder. Bu dönemde anne adaylarının ilaç kullanımından uzak kalması çok önemlidir.
Döllenmeden sonraki 20 günde alınan ilaçlarda ise ‘hep ya hiç’ yasası işlemektedir. Yani etkilenen cenin ya yok olur ya da etkilenmeden gelişmeye devam eder.
Hamilelik Sırasında Sık Görülen Hastalıklarda Hangi İlaçların Kullanılmasında Sakınca Yoktur?
Hamilelikte en sık görülen şikâyet enfeksiyon ve ağrılardır. Bunlara hamilelik boyunca tahammül edilmesi her zaman mümkün olmamaktadır.
Enfeksiyon varlığında ise erken doğum ağrılarının başlaması daha büyük bir risktir. Bu durumda mutlaka tedavi edilmelidir. Penisilin ve türevleri B risk grubuna giren ilaçlardır Hamilelikte emniyetle kullanılabilmektedir. Ayrıca ağrı için kullanılan parasetamol grubu ağrı kesiciler ideal ilaçlardır ve B grubuna girmektedir.
Bitkisel İlaç Kullanmanın Zararları Nelerdir?
Hamilelikte ve normal hayatımızda sıklıkla eczaneden reçetesiz alınıp kullanılan ‘bitkisel’ ilaçlar sanki hiçbir zararı yokmuş gibi, hekime danışmadan içindeki tarif formuna göre sıklıkla kullanılmaktadır. Hamileler özellikle bu tür maddelere rağbet göstermemelidir.
Çünkü ciddi bir çalışma yapılmadan, hangi ortamlarda üretildiği bilinmeyen bu tür ilaçların faydadan çok zarar verme olasılığı yüksektir.
