Herkes gebelik sürecini rahat ve sağlıklı atlatmak ister. Hem bebeğinin hem de kendi sağlığını düşünen anneler bu dönemde oldukça hassastırlar. En ufak bir grip bile yatak döşek yatmanıza neden olabilir. Hasta olduğunuzda hastanede bazı materyaller ile muayene olmanız gerekebilir. Bu konuda aletlerin yaydığı radyasyondan endişesi duyabilirsiniz.
Teknolojik araçlardan aldığımız bu radyasyon ile gün boyu radyoaktif dalgalara maruz kalabiliyoruz. Peki, bu durum gebelik sürecini nasıl etkiliyor? Hamilelikte radyasyona maruz kalmak bebek için zararlı mıdır? Sizin için hamilelikte radyasyonun etkileri ve radyasyona sebep olan araçlardan bahsettik.
Radyasyon Nedir?
Hamilelikte radyasyona maruz kalmak ne derece zararlı? Sorusuna geçmeden önce radyasyon hakkında bilgi sahibi olmamızda fayda var. Radyasyon denen şey aslında hayatımızın her anında bize eşlik ediyor diyebiliriz; güneş ışınları ve kullandığımız teknolojik aletlerin yaydığı dalgalar radyasyon içeriyor.
Dalgalar halinde yayılan küçük parçacıklara radyasyon denirken, hastanede kullanılan tıbbi görüntüleme aletlerinin yaydığı radyasyona iyonlaştırıcı radyasyon deniyor.
Hamilelikte Radyasyona Maruz Kalmak Tehlikeli midir?
Yaşadığımız sürece değişen teknoloji ile birlikte radyasyona maruz kalma oranımız artıyor. Düşük seviyelerde maruz kaldığımız radyasyon bize zarar vermezken bebeğe zarar verebilir. Bebeğinizin etkilenmesi aldığınız radyasyon miktarına göre değişiklik gösterebilir. Bu miktarların en önemli olduğu zamanlar gebeliğin 2 ila 18 haftalardaki zaman dilimidir. Bebeğin oluşum dönemlerinde yüksek radyasyona maruz kalmak, bebeğin tutunmasını zorlaştırır ve kanamaya neden olabilir.
Basit röntgen ve görüntüleme aletleri size ve bebeğinize zarar vermez. Aldığınız radyasyon miktarına bağlı olarak MR gibi büyük radyasyon yayan makineler, atom veren cihazlar hamilelik döneminde maruz kalmamanız gereken aletlerdir.
Bebeğiniz için radyasyon tehlikesi;
- Hamileliğin ilk zamanları çok fazla radyasyona maruz kalmak düşük ile sonuçlanabilir.
- Radyasyonun yutulması, kana karışarak bebeğe iletilebilir.
- Bebeğin maruz kaldığı radyasyon kanser oluşumunu tetikler.
- Bebeğinizin genlerinde bozulmalar olabilir.
- Büyümede yavaşlama ve doğum kusurları görülebilir.
Radyolojik olarak bebeğin fetal gelişim dönemleri önem arz edebilir.
- Preimplantasyon aşaması bebeğin döllenme aşamasında duvara tutunması diyebiliriz. Bu aşamada radyasyona maruz kalmak dozuna göre değişiklik gösterebilir. Ya çok etkili olur, kanama ile sonuçlanır, ya da hiçbir etki sağlamaz.
- Organogenez, bebeğin organlarının oluşum aşamasıdır. 18. Ve 38. Günleri kapsar. Bu aşamada bebeğin 10-40 radyasyon dozuna maruz kalması organlara zarar verir.
- Fetal gelişimin 40 gün ve sonrasında bebek daha az etkilenmeye başlar. Bu dönemde düşük radyasyonun bir zararı yoktur. Yine de doktorunuza danışmanızı öneririz.
Radyasyona maruz kalınan durumlarda bebeğe ulaşan radyasyon miktarları şu şekilde olabilir:
Kullanılan rad, ışın birimini temsil ediyor. Röntgen ışınları hamilelik için güvenli olarak kabul edilse de bazı bölgeler için yüksek ışın seviyelerine sahiptir. Çok sık röntgen çekinmemek ya da çekinirken doktorunuzun önerdiği şekilde olması bebeğinizin sağlığı için önemlidir.
| Kafa | <50mrad |
| Göğüs | <50mrad |
| Mamografi | <50mrad |
| Myelography | <500mrad |
| Diş | 0.02mrad |
| IVP | 1rad |
| Bel | 400mrad |
| Pelvis | 400mrad |
Bebeğiniz İçin Röntgen Hakkında Bilmeniz Gerekenler
İnsan sağlığı için zararlı olan radyasyon, hamile kişilerde çok daha zararlı olabiliyor. Bebeğin radyasyona anne karnında maruz kalması, doğumsal kusurları beraberinde getirebilir. Günlük hayatta karşılaştığımız radyasyon seviyeleri oldukça düşük olduğu için bize veya bebeklere zarar vermez. Fakat hastanelerde bulunan cihazların yüksek dozda radyasyon yayması oldukça sakıncalı olabilir.
-
Çekindiğiniz her röntgen doğumsal kusura neden olmaz.
Gebelik sürecinde doktorunuz gözetiminde ve mecbur kalınmadıkça röntgen çekmeniz önerilmez. Fakat bazı zamanlar gebeliğin ilk haftaları anneler hamile olduğunu bilmeden röntgen çektirebiliyor. Bu durumda alınan ışın seviyesi oldukça önemli. Yüksek miktarda radyasyon almadıysanız bebek zarar görmez.
Uzmanlara göre bebekler doğuma kadar maksimum 5 rad seviyesinde radyasyon almalıdır. Seviye yükseldikçe bebekte doğumsal kusurlar meydana gelebilir.
-
Bazı röntgenler bebeğe daha çok zarar verebilir.
Tomografi, diş ve akciğer röntgenleri bebek için oldukça sakıncalıdır. Normal bir röntgen seviyesinden çok daha fazla radyasyon alabileceği için bu tarz röntgen ve tomografi işlemleri doktor tavsiyesi ile yapılmalıdır.
Dedektörlerden geçerken radyasyon alma korkusu yaşamanıza gerek olmadığını söyleyen uzmanlar, bu tarz işlemlerin bebeğe zarar vermediğini söylüyor.
-
Babanın radyasyona maruz kalması bebeğe bir zarar vermiyor.
Aynı ev içinde babanın radyasyona maruz kalması bebeği bir zarar vermez. Fakat atom gibi işlemlerde anneden uzak durması, evdeki kişilerle aynı odayı kullanmaması genel sağlık önlemi olarak öneriliyor.
-
Uçak yolculukları hamileler için radyasyon riski taşımaz.
Anne adayları seyahat için uçak kullanabilir. Fakat radyasyondan ziyade gebelik süreciniz riskli geçiyorsa, bebeğin düşme riski gibi bir durum söz konusu ise uçak kullanmamanız önerilir.
Radyasyona maruz kalmanın zararı rad seviyeleri ile doğru orantılıdır diyebiliriz.
-
Emziren anneler için radyasyon almak.
Bebeği doğurdunuz ve sağlık sorunu nedeni ile radyasyona maruz kaldınız. Bu gibi durumlarda vücudunuzdan radyasyonu atabilmeniz ve çevreye vermemeniz için duş almanız, lavabodan sonra çamaşır suyu gibi ürünler kullanmanız ev halkı için önemlidir. Emziren anneler de bu süreçlerin ardından sütü pompalayarak biberondan ya da meme ucunu iyi bir şekilde silerek bebeğe süt verebilir. Bu durumda bir sakınca yoktur.
Radyoterapi Görüyorum, Bebeğime Zarar Verir mi?
Konumuz radyasyon ve bebek ise kanserli bireyleri es geçmek doğru olmaz. Gebeliğinizin tedavi sürecine denk gelmesi ya da gebeyken radyoterapi almanız gerekiyorsa bu konuda bilgi sahibi olmanızda fayda vardır.
Radyoterapide radyasyon vücutta kalmadığı için kişiye zararı söz konusu değildir. radyoterapi gören bir yakınınız radyasyon taşımaz veya bebeğiniz bu durumdan etkilenmez. Fakat onkolojik hastaların aldığı dozlar yüksek olduğu için bu süreçte gebelik oldukça riskli olabilir. Bu süreçte gebe olduğunuzu öğrendiyseniz ya da tedaviye başlayacaksanız doktorunuzun önerisi ile birlikte durum acil değilse doğumdan sonraya, ya da 2. Trimester zamanında tedaviye başlanabilir.
Günlük hayatımızda teknolojinin ilerlemesi ile birlikte araçlardan radyasyon alabiliyoruz. Fakat seviyeler düşük olduğu için bize zarar teşkil etmeleri söz konusu olmuyor. Hamilelikte radyasyona maruz kalmak bilinenin aksine çok ciddi bir durum teşkil etmez. Yüksek seviyelerde alacağınız radyasyon siz de dâhil olmak üzere bebeğe elbette zarar verebilir. Bebeğin gelişim evresinde olması kalıtsal doğum hastalıklarını da beraberinde getirebilir. Bu nedenle doktorunuza danıştıktan sonra röntgen gibi aletleri kullanmanızı öneririz.
Aşağıdaki makalemiz de dikkatinizi çekebilir: https://www.bebek.com/hamilelikte-uzak-durmaniz-gereken-10-sey/
